کابل جوش — معرفی، ساختار، کاربرد و نکات انتخاب

کابل جوش — معرفی، ساختار، کاربرد و نکات انتخاب

مقدمه

کابل جوش یکی از مهم‌ترین اجزای تجهیزات جوشکاری الکتریکی است که وظیفه‌ی انتقال جریان الکتریکی از منبع تغذیه (دستگاه جوش) به الکترود یا انبر جوش را بر عهده دارد. عملکرد صحیح کابل جوش، تأثیر مستقیم بر کیفیت جوش، ایمنی کار و دوام دستگاه دارد.

ساختار کابل جوش

کابل جوش معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود:

1. رسانا (Conductor):

   از مس نرم‌شده با خلوص بالا ساخته می‌شود تا رسانایی الکتریکی و انعطاف‌پذیری لازم را فراهم کند. در کاربردهای سنگین از رشته‌های نازک‌تر و تعداد بیشتر استفاده می‌شود تا کابل نرم‌تر و قابل‌انعطاف‌تر باشد.

2. عایق (Insulation):

   معمولاً از ترکیبات PVC یا EPDM Rubber ساخته می‌شود که مقاومت حرارتی، مکانیکی و الکتریکی بالایی دارد. در کابل‌های صنعتی سنگین‌تر، از لاستیک طبیعی یا مصنوعی مقاوم در برابر گرما و روغن نیز استفاده می‌شود.

3. پوشش خارجی (Jacket):

   در مدل‌های خاص، یک لایه پوشش اضافی برای محافظت در برابر سایش، مواد شیمیایی یا اشعه UV به عایق افزوده می‌شود.

ویژگی‌های اصلی کابل جوش

• انعطاف‌پذیری بسیار بالا (به‌ویژه برای محیط‌های صنعتی و قابل حمل)
• مقاومت در برابر حرارت زیاد تا دمای حدود ۸۰ تا ۱۰۵ درجه سلسیوس
• مقاومت مکانیکی در برابر پیچش و لهیدگی
• عایق مقاوم در برابر روغن، آب، و اشعه فرابنفش
• رسانایی بالا جهت حفظ افت ولتاژ پایین

کاربردهای کابل جوش

• اتصال دستگاه جوش به انبر و الکترود در انواع جوش دستی، MIG، TIG و جوش قوس الکتریکی
• استفاده در صنایع ساختمانی، خودروسازی، کشتی‌سازی و کارگاه‌های فلزکاری
• برخی مدل‌ها برای تأمین موقت برق یا اتصال تجهیزات قابل حمل نیز استفاده می‌شوند

استانداردها و نشانه‌گذاری

کابل‌های جوش معمولاً طبق استانداردهای زیر تولید می‌شوند:

• IEC 60245 Class 6
• BS 638 Part 4
• VDE 0295، Class 6

روی بدنه کابل اطلاعاتی مانند سایز مقطع (مثلاً 25mm²، 35mm²، 50mm²)، ولتاژ کاری (معمولاً 100/100V یا 450/750V)، دمای کاری و نام تولیدکننده درج می‌شود.

نحوه انتخاب کابل جوش مناسب

در انتخاب کابل جوش، باید به عوامل زیر توجه شود:

1. مقدار جریان مصرفی و طول کابل
2. نوع دستگاه جوش (DC یا AC)
3. شرایط محیطی (رطوبت، حرارت، تماس با مواد شیمیایی)
4. درجه انعطاف مورد نیاز و دفعات جابجایی کابل
5. ضخامت واقعی عایق و کیفیت مس (دارای شناسنامه یا تأییدیه استاندارد)

نکات نگهداری و ایمنی

• از پیچیدن شدید کابل یا تماس با سطوح داغ خودداری شود.
• کابل باید پیش از هر بار استفاده از نظر بریدگی یا آسیب به عایق بررسی شود.
• در صورت دو تکه کردن یا ترمیم، حتماً از اتصالات استاندارد استفاده گردد.
• سیم زمین نباید در داخل کابل جوش نادیده گرفته شود.

جمع‌بندی

کابل جوش نقشی کلیدی در عملکرد ایمن و پایدار دستگاه‌های جوشکاری دارد. انتخاب کابل مناسب با توجه به شدت جریان، شرایط محیطی و کیفیت ساخت، نه تنها از بروز خطاهای جوش جلوگیری می‌کند بلکه عمر دستگاه و تجهیزات را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.